Wereld Menstruatiedag
Alles wat je moet weten over de menstruatie: van krampen tot zelfzorg
Menstruaties horen bij het leven van veel vrouwen en meisjes. Toch gaan menstruaties vaak gepaard met klachten die het dagelijks leven flink kunnen verstoren. Of je nu maandelijks hevige buikpijn ervaart of vooral last hebt van stemmingswisselingen: menstruatieklachten zijn reëel en verdienen erkenning, aandacht èn oplossing.
Wat zijn menstruatieklachten?
Menstruatieklachten, zijn lichamelijke en emotionele symptomen die optreden vóór (PMS; pre-menstrueel syndroom) en/of tijdens de menstruatie.
Veelvoorkomende klachten zijn:
• buik- en rugpijn (menstruatiekrampen of dysmenorroe)
• vermoeidheid
• hoofdpijn of migraine
• opgeblazen gevoel
• geïrriteerdheid en stemmingswisselingen
• pijnlijke borsten
• veranderde stoelgang (zoals diarree of constipatie)
Voor sommige vrouwen zijn deze klachten mild, voor anderen zó intens dat werken, studeren of sociaal contact beïnvloed en beperkt wordt.
Waarom krijg je menstruatieklachten?
Tijdens een menstruatie trekt de baarmoeder samen om het opgebouwde baarmoederslijmvlies af te stoten. Deze samentrekkingen worden veroorzaakt door prostaglandinen – hormoonachtige stoffen. Hoe hoger het niveau van prostaglandinen, hoe sterker de krampen en andere klachten kunnen zijn.
Daarnaast spelen schommelingen en balans in oestrogeen en progesteron een grote rol. Ook factoren als stress, voeding, slaaptekort en onderliggende aandoeningen (zoals endometriose of PCOS) of de (pre-) overgang kunnen klachten verergeren.
Wanneer zijn menstruatieklachten ‘niet normaal’?
Lichte tot matige klachten zijn gebruikelijk, maar er zijn grenzen!
Wanneer kan hulp zoeken raadzaam zijn?
• bij ernstige menstruatie (gerelateerde) pijnklachten
• bij langdurige- of hevige menstruatiebloedingen (langer dan 7 dagen bloedverlies en/of binnen het uur een doordrenkt maandverband of tampon)
• wanneer je klachten je dagelijks leven (ernstig) verstoren
• bij een onregelmatige menstruatiecyclus (korter dan 3- of langer dan 5 weken tussen menstruaties)
• wanneer het bloedverlies verergert
• wanneer je je zorgen maakt
Dit kan wijzen op aandoeningen zoals endometriose, PCOS, PMS of de pre-overgang, en verdient goede ondersteuning en zorg.
Wat kan je zelf doen tegen menstruatieklachten?
Gelukkig zijn er verschillende manieren om klachten te verlichten:
1. Warmte
Een warmtekussen of kruik op je buik of onderrug, ontspant de spieren en kan krampen verzachten.
2. Beweging
Hoewel het tegenstrijdig klinkt, helpt lichte lichaamsbeweging (zoals wandelen of yoga) bij het verminderen van pijn, door de aanmaak van endorfines (gelukshormonen).
3. Gezonde voeding
Beperk cafeïne, alcohol, suiker en zout (rond je menstruatie) en eet omega3-, magnesium– en ijzerrijke voeding.
4. Pijnstilling
Vrij verkrijgbare pijnstillers zoals Ibuprofen of Naproxen werken goed tegen krampen. Begin idealiter al vóór de pijn piekt, zodat er een spiegel opgebouwd wordt welke, met voldoende concentratie werkzame stof in het bloed, effectieve pijnstilling kan geven.
5. Slaap- en stressmanagement
Voldoende rust en ontspanning zijn belangrijk. Chronische stress kan menstruatieklachten verergeren.
6. Hormonale anticonceptie
de anticonceptiepil, het hormoonspiraaltje of andere hormonale methodes kunnen menstruaties reguleren of zelfs (tijdelijk) stoppen, wat vaak veel klachten vermindert.
7. Alternatieve ondersteuning
er zijn verschillende methoden van alternatieve ondersteuning, welke effectief kunnen zijn bij menstruatieklachten, als acupunctuur en fytotherapie (kruidengeneeskunde). Kruiden als gember, kamille en pepermunt kunnen helpen bij pijn, krampen en misselijkheid.
Voor specifiek- en persoonlijk advies over fytotherapie, wil ik benadrukken dat advies op maat, door een professional, een aanbeveling is.
Openheid over menstruatie
Menstruatie is geen taboe – al wordt het helaas nog vaak zo benadert. Praat erover met je omgeving, je partner, met collega’s, op school, met vrienden of familie. Door openheid en begrip kunnen we samen zorgen voor meer comfort en minder schaamte.
Tot slot
Iedere menstruatie-ervaring is uniek. Wat voor de één werkt, hoeft niet per se voor de ander te helpen. Het belangrijkste? Neem je klachten serieus. Je hoeft pijn of ongemak niet “gewoon maar te accepteren”. Zorg goed voor jezelf, wees mild en zoek hulp als dat nodig en gewenst is.
Ilja